Van Mindset naar Emotionele Intelligentie

Van Mindset naar Emotionele Intelligentie: waarom focus op mindset alleen je grootste doorbraken in de weg staat.

Laatst bijgewerkt: voorjaar 2025

Mindset, mindset, mindset – het lijkt wel of alles tegenwoordig draait om het ontwikkelen van een ‘ijzersterke mindset’. Maar wat als ik je vertel dat juist die eenzijdige focus ervoor zorgt dat je je grootste doorbraken mist? Na jaren van zelfobservatie, het lopen van marathons en ultramarathons, een emigratie naar het buitenland, en zakelijke ups en downs en het bestuderen van emotionele intelligentie, ontdekte ik dat de werkelijke sleutel ergens anders ligt: in het verwelkomen van emoties en het ontwikkelen van wat ik ‘heartset’ noem.

In dit artikel deel ik waarom het ontwikkelen van emotionele intelligentie via je ‘heartset’ minstens zo belangrijk is als werken aan je mindset, en hoe dit de sleutel kan zijn tot authentiek leven en persoonlijke groei.

De mindset-hype en wat eraan ontbreekt

Mindset matters. Een juiste mindset kan je zeker helpen als je wat wilt bereiken. Vooral voor (top)sporters, ‘high performers’ en mensen die op alle vlakken graag succesvol willen zijn. Het ‘mindset-geloof’ is een mentale benadering van het leven en past erg goed in een Westers wereldbeeld waarin je je eigen succes maakt.

Termen als ‘doorgaan op wilskracht’, ‘je angst in de bek kijken’, ‘geloof in jezelf’, en leuzen als ‘word succesvol, gelukkig en gezond op alle vlakken in jouw leven met een ijzersterke mindset’ zijn inmiddels populaire ideeën die breed worden verspreid.

Maar is mindset werkelijk een heilzame weg naar groei en ontwikkeling? Vormt het een vruchtbare bodem voor hoe je je ontwikkelt als persoon, ook op de lange termijn?

Wanneer een sterke mindset je emotionele intelligentie onderdrukt

Wat me opvalt is dat er veel mensen zijn die zich aangetrokken voelen tot het ‘mindset-geloof’, maar als je goed kijkt, kunnen maar weinig mensen het daadwerkelijk in de praktijk brengen. Hoe komt dat?

Het belangrijkste wat ik ontdekte: een ijzersterke mindset gaat eigenlijk altijd ten koste van iets anders. Namelijk van je eigen gevoeligheid, je intuïtie of hartweten, en je vermogen om te luisteren naar je lichaam.

Wat is Heartset? Heartset is het vermogen om je volledige emotionele spectrum te verwelkomen, te begrijpen en te integreren, waardoor je vanuit authenticiteit kunt leven en handelen. In tegenstelling tot mindset, die vaak gericht is op het overrulen van emoties, gaat heartset over het doorvoelen, verwerken en omarmen van emoties als wegwijzers naar wie je werkelijk bent.

Als je bezig bent met iets bereiken en je potentie ontwikkelen, krijg je onvermijdelijk te maken met blokkades waarvan we ons vaak niet bewust zijn. Wat over het hoofd wordt gezien, is dat de meeste van die blokkades emotioneel van aard zijn, niet mentaal. Je kunt een emotionele blokkade niet oplossen met een sterkere mindset.

Met mindset moet je vaak je intuïtie, gevoelens en emoties aan de kant zetten. Want je moet door, je hebt iets te bereiken en waarschijnlijk ook te bewijzen. Waar je met je mindset tegen vecht, is meestal precies datgene wat werkelijk om je aandacht vraagt – en meestal zijn dat bepaalde gevoelens en emoties die je al heel lang bij je draagt.

De oorsprong van onze emotionele blokkades

Waarom we emotionele intelligentie niet ontwikkelen? Emoties zijn prachtige menselijke uitingen. Helaas hebben we heel veel emoties verbannen naar het land van de schaduw. En zolang ze in de schaduw blijven, zullen we ook nooit onze emoties ervaren zoals ze bedoeld zijn.

Ik vroeg me af hoe het komt dat ‘we’ als mensen zo moeilijk met onze eigen emoties kunnen omgaan. Daarvoor hoefde ik alleen maar in mijn eigen verleden te kijken.

Sommige mensen geloven dat je met je mind over je emoties moet heersen. Emoties worden vaak zelfs gezien als de vijand. Ik ben opgevoed met het geloof en de Bijbel, waarin gevoelens als verraderlijk werden gezien. Dit gedachtegoed zit trouwens heel diep in onze Nederlandse cultuur. Zelfs als je zonder geloof bent opgegroeid, heb je deze boodschappen meegekregen omdat het zo’n diepe inprenting is in onze collectieve psyche.

Hoe emotionele blokkades ontstaan

Wanneer je ware gevoelens niet welkom worden geheten door je omgeving, krijg je als kind de boodschap dat je een last bent wanneer je iets van je diepere zelf laat zien. Dat gebeurt allemaal onbewust. En het gebeurt bij ons allemaal.

Daardoor ervaren we als kinderen vaak conflict als gevoelens en emoties zich aandienen. Je voelt het, maar het is geen welkom gevoel. Emoties en tranen slik je in. En vaak is er ook geen ruimte voor, omdat volwassenen daar meestal geen zin in of aandacht voor hebben.

Zo ontstaat langzaam een verwijdering van spontane en authentieke emoties. Voortaan ga je gevoelens al filteren voordat er een emotie gevoeld wordt. Je houdt je in en onderdrukt wat je echt voelt. Je leert dat de ratio (vergelijkbaar met mindset) in ons schoolsysteem en maatschappij verheerlijkt wordt als de weg naar een succesvol of goed leven.

Triggers als wegwijzers naar emotionele intelligentie

Wat triggers ons eigenlijk vertellen…

Ik leerde van Riet Okken (luister hier de podcast die ik met haar opnam) dat bijna alle triggers die wij ervaren in feite hun oorsprong vinden in ons onverwerkte verleden. Bewustwording gaat erom dat we gaan zien waar onze patronen, blokkades en verwondingen begonnen zijn, en hoe die ons beïnvloeden.

Op een gegeven moment ging ik bij mezelf zien dat als ik getriggerd werd, dat bijna altijd een oude emotie naar boven bracht. Een trigger is eigenlijk een herinnering aan iets wat we vergeten zijn. Als je getriggerd wordt, ben je niet in het hier en nu, maar in een ervaring uit het verleden.

Mijn persoonlijke doorbraak door emoties te verwerken

Zo ontdekte ik dat er bijvoorbeeld nog boosheid in mij aanwezig was vanuit mijn jeugd. Als ik getriggerd werd in mijn woede in het hier en nu, ging ik zien dat dit een link had naar toen. Ik voelde dat boze en soms razende jongetje in me, dat die boosheid nog nooit had geuit.

Het alsnog uiten van die boosheid en het verdriet en gemis dat daaronder zat, was een enorme bevrijding. Daarmee ging ik mezelf en wat ik echt vond en voelde alsnog erkennen. Vanuit die plek leerde ik om mezelf te aanvaarden in alles wat ik voelde en leerde ik die oorspronkelijke emotie te uiten.

Ik leerde wat het was om mijn emotionele blokkades daadwerkelijk te verwerken. Niet meer wegduwen of negeren, maar doorvoelen. Geen mindset-trucjes om wat er echt in mij omging te beheersen, maar volledig achter mezelf gaan staan. Het leven werd er een stuk echter van.

Onder de emotionele blokkades ligt je authentieke zelf

De mythe van de ‘money mindset’

Er wordt veel gesproken over blokkades maar niet over wat er gebeurt als we de blokkades oplossen. Voor een verandering in je ‘money mindset’ zul je niet in spiritueel lala-land moeten zijn, maar in je eigen verleden en familiesysteem.

Het hele idee van een ‘money mindset’ is ontstaan door mensen die zelf ooit veel geld hebben verdiend, en vervolgens een boek schreven met ‘de geheimen’. Maar in plaats van het tot een universele waarheid te maken, zouden ze eerlijk moeten zijn en zeggen: ‘zo is het bij mij gebeurd’.

Hoe het helen van emoties je natuurlijke talenten vrijmaakt

Bij het helen van mijn emotionele blokkades kwamen ook mijn natuurlijke talenten en gaven weer bovendrijven. Deze waren verdwenen onder een diepe laag stof van onderdrukte emoties en verlangens.

Ik ging de schoonheid zien van wie ik was en hoe mijn mind werkte. Mijn werkelijke en natuurlijke ‘mindset’ kwam bovendrijven. Het leren kennen van jezelf is de sleutel tot veranderingen, niet het adopteren van een mindset van een ander alsof het de jouwe is.

Ieder mens heeft een unieke eigen beleving van de wereld. Juist in je eigen uniekheid (inclusief alles wat je voelt) liggen grote schatten verborgen. Deze goudmijn ligt vaak verstopt onder die niet-geuite emoties.

Waarom mensen niet weten wat ze willen

Het is ook de reden dat mensen vaak niet weten wat ze willen – omdat ze geen contact hebben met die onderlaag in zichzelf. Dan blijf je maar met je mind zoeken en dingen bedenken, maar het is allemaal geforceerd en niet natuurlijk.

Hoe mooi zou het zijn als iedereen zijn eigen natuurlijke gaven en talenten bij zichzelf ontdekt, en vervolgens deze met behulp van anderen gaat ontwikkelen.

De weg naar emotionele intelligentie en heartset-ontwikkeling

Leren voelen zonder oordeel

Het begint met onszelf weer toestaan om alles te voelen. Je bent een emotioneel wezen, niet alleen een hoofd dat kan denken. Wanneer je wilt leren voelen, zul je je anders moeten afstemmen – het zwaartepunt van je aandacht niet bij je gedachten, maar bij je lichaam.

Emoties zitten in het lichaam, niet in je hoofd. Het hoofd is degene die meestal een verhaal maakt van de emoties. Dat zijn de stemmen die zeggen: ‘Niemand houdt van me’, ‘Mijn leven is mislukt’, ‘Hier komen we nooit uit’, enzovoort.

Probeer eens puur te voelen, zonder enig verhaal. Dan merk je dat het sensaties zijn in je lichaam. Vaak zitten onze emoties gevangen in verhalen. Wat we willen is terugkeren naar de pure gevoelens. De emoties die dan vrijkomen laat je gewoon door je lichaam gaan tot het klaar is. Dat is de kern van emotionele verwerking.

Je bent niet je emoties, maar ze wijzen je wel de weg

Eckhart Tolle kennen we van ‘je bent niet je gedachten’. Maar je bent ook niet je emoties. Emoties zijn een natuurlijke uiting van wat je op een bepaald moment voelt. Je ervaart ze, maar je bent het niet.

Emoties laten je wel voelen wat er in je gebeurt. Emoties wijzen je de weg. Gevoelens en emoties zijn de weg naar bewustwording van jezelf. En bewustwording is wat in deze tijd zo belangrijk is. Niet mindset, maar bewustwording.

Van mindset naar heartset: emotionele intelligentie als basis voor verbinding

De sleutel tot diepere verbinding

De mate waarin je je eigen emoties en gevoelens kunt toelaten, bepaalt ook de mate waarin je een ander kunt toelaten – en dus ook de mate van liefde die je kunt voelen.

De meeste mensen ontmoeten elkaar erg oppervlakkig omdat ze geen ruimte geven aan hun ware emoties. Maar als je iemand ontmoet en met die persoon emoties deelt, dan ontstaat er verbinding. De diepte van die emoties bepaalt de band tussen mensen.

De volledigheid van jezelf aanvaarden

Wie je echt bent is een staat van zijn die emoties en denken overstijgt. Je ervaart alle emoties van het spectrum, maar er is toch een complete harmonie. Er is geen conflict meer in jezelf over die emoties. Je begrijpt en doorziet ze. Je voelt ze.

Van vijand kun je je emoties tot vriend maken. Emoties worden zo een normaal onderdeel van je menselijke ervaring, waardoor ze een prachtige uiting en onderdeel van je leven zijn geworden.

Conclusie: heartset als aanvulling op mindset

Ik wil voor de duidelijkheid zeggen dat er niets mis is met het ontwikkelen van een sterke mindset. Maar weet wat het wel en niet voor je doet. Het hielp mij om te ontdekken dat het verre van het complete plaatje is.

De titel van dit artikel gaat er eigenlijk over dat we door de focus op mindset missen waar de echte doorbraken liggen, namelijk in onze ongeuite, onderdrukte en onverwerkte emoties – in het ontwikkelen van wat ik ‘heartset’ noem, oftewel emotionele intelligentie op een diep niveau.

Ik vind het veel belangrijker om mezelf af te vragen: hoe leef ik meer vanuit mezelf? Waar ben ik trouw aan mezelf en waar niet? Hoe kan ik meer vanuit mijn hart leven?

Praktische stappen om je heartset te ontwikkelen

1. Dagelijks voelmoment: Neem elke dag bij het wakker worden 5 minuten om met je aandacht naar je lichaam te gaan en te voelen wat er is, zonder oordeel.
2. Trigger-dagboek: Houd bij wanneer je getriggerd wordt en vraag jezelf af: welke oude emotie wordt hier geraakt?
3. Emoties verwelkomen: Wanneer je een sterke emotie voelt, geef jezelf dan de ruimte om deze volledig te ervaren, zonder het direct te willen oplossen.
4. Authentieke expressie: Vind manieren om je authentieke zelf te uiten, of dat nu via kunst, gesprekken of schrijven is.